کبد چرب یکی از نارسایی هایی است که معمولاً به علت سبک زندگی و رژیم غذایی نامناسب در بسیاری از افراد ایجاد می شود. کبد چرب دارای علایم بسیار نامحسوس می باشد و به همین دلیل به آسانی قابل تشخیص نیست اما مشکلات زیادی را برای مبتلایان به وجود می آورد که در نگاه اول بی ارتباط با کبد به نظر می رسند. بنابراین افرادی که دچار این عارضه می شوند باید بعد از بررسی علت دقیق آن، سریعاً به رفع مشکل بپردازند.
از علایم کبد چرب، می توان ریزش مو را برشمرد که این اختلال معمولاً در اثر کمبود ویتامین ها و مواد معدنی و در اثر اختلال در سم زدایی بدن ایجاد می شود. بهتر است بدانید تاثیر کبد چرب بر ریزش مو و به طور کلی پوست و مو در برخی موارد بسیار جدی است و به همین دلیل در این مطلب تصمیم گرفته ایم تا به این موضوع بیشتر بپردازیم.
کبد چرب چیست؟
بسیاری از افراد در طول زندگی خود ممکن است حداقل یک بار دچار این بیماری شوند اما اغلب به صورت دقیق با عارضه کبد چرب و علایم آن آشنایی نداشته باشند. بنابراین پیش از آن که به تاثیر کبد چرب بر ریزش مو و مشکلات پوستی بپردازیم، بهتر است ابتدا با این بیماری آشنا شویم.
یکی از بیماری های شایع در جهان بیماری کبد چرب است. كبد چرب از بیماریهای قرن ۲۱ به شمار میآید كه در اثر رسوب و تجمع بیش از حد چربی در بافت كبد ایجاد می گردد به عبارتی، زمانی کبد شما چرب می شود که واکوئول های چربی در سلول های کبدی تجمع پیدا می کنند و بدین طریق سلول های کبد دچار التهاب می شوند واختلالاتی در فعالیت طبیعی كبد به وجود می آید كه باعث نارسایی كبدی میشود. کبد دومین ارگان بزرگ بدن است و به بدن شما کمک می کند تا مواد غذایی را تجزیه کند، انرژی را ذخیره کند و سموم را از بین ببرد. در حالت طبیعی۵٪ الی ۱۰٪ وزن کبد از بافت چربی تشکیل می شود. اگر بافت چربي از۱۰٪ وزن کبد بیشتر شود به آن کبد، کبد چرب می گویند. این موضوع باعث می شود تا بدن با نشانه های گوناگونی که از خود بروز می دهد تلاش کند تا مشکل را به اطلاع فرد برساند. به همین دلیل تاثیر کبد چرب بر روی قسمت های مختلف بدن از جمله پوست و مو نمایان خواهد شد و حتی فرد ممکن است درد هایی را در اندام های مختلف بدن احساس کند.
انواع کبد چرب
در حال حاضر ۳۰ تا ۴۰درصد بیمارانی كه به متخصصان مراجعه میكنند به نحوی دچار عارضه كبد چرب هستند. به طور عمومی سه نوع کبد چرب وجود دارد :
کبد چرب الکلی: کبد چرب الکلی همان طور که از نامش پیداست بر اثر مصرف بیش از حد الکل ایجاد می شود و اتفاقاً از مهمترین دلایل کبد چرب، مصرف مشروبات الکلی است. کبد انسان مقداری از الکل وارد شده به بدن را تجزیه می کند، که از این طریق الکل می تواند از بدن خارج شود؛ اما این روند تجزیه معمولاً با تولید مواد مضر همراه شده به سلول های کبد آسیب وارد می کند، باعث التهاب می شود و دفاع طبیعی بدن را ضعیف می کند. هرچه الکل بیشتری بنوشید، به کبد آسیب بیشتری می رسانید. بیماری کبد چرب الکلی اولین مرحله از بیماری های مرتبط با الکل است. مراحل بعدی هپاتیت الکلی و سیروز کبدی می باشند.
کبد چرب غیر الکلی: همانطور که از نام این بیماری مشخص است، دلیل این عارضه مواردی غیر از مصرف الکل است. بدن بسیاری از ما معمولاً هیچ نشانه ای در خصوص کبد چرب از خود نشان نمی دهد و به همین دلیل است که کبد چرب غیر الکلی را بیماری خاموش می نامند. زمانی که فرد دچار کبد چرب نوع یک می شود، بدن برای تجزیه چربی ها دچار اختلال شد ه و در نهایت چربی ها در بافت کبد رسوب میکند و کبد چرب غیر الکلی را به وجود میآورد. این نوع كبد چرب به دلیل كم تحركی، افزایش وزن و استفاده از غذاهای چرب و پركالری، غذاهای با فیبر کم و غذاهای آماده و فرآوری شده ایجاد میشود. همچنین زندگی شهرنشینی با فعالیتهای فیزیكی محدود و اضافه وزن سبب افزایش این بیماری شده است.
کبد چرب بارداری: کبد چرب در دوران بارداری (Acute Fatty Liver of Pregnancy ) که به اختصار به آن AFLP می گویند، یک اختلال نسبتا نادر است که به عقیده محققین از ضریب پایینی برخوردار است و تنها در یک نفر از هر 10000 تا 20000 بارداری رخ می دهد.کبد چرب بارداری در مادران با بارداری دوقلو بیشتر از تک جنینی و در جنین های پسر بیشتر از دختر، اتفاق می افتد. نکته لازم به ذکر این است که کبد چرب بارداری، عارضه حادی نبوده و تنها محدود به کبد نمی شود.
چه عواملی منجر به ابتلای کبد چرب بارداری می شوند؟
این وضعیت یا به دلیل تغذیه افراطی دوران بارداری یا عوارض دارویی اتفاق می افتد. گاهی نیز یا مادر و یا جنین از یک اختلال ژنتیکی رنج می برند که منجر به بتا اکسیداسیون معیوب اسیدهای چرب در میتوکندری می شود که این موضوع می تواند هم برای مادر و هم برای جنین مشکل ایجاد کند. پس باید با تغذیه صحیح دوران بارداری تا حد امکان از بروز این مشکل جلوگیری شود.
دلایل اصلی کبد چرب چیست؟
- مصرف الکل
- مصرف دخانیات
- افزایش وزن و چاقی
- رژیم غذایی سرشار از مواد قندی
- دیابت
- عدم تحرک بدنی
- عوامل ژنتیکی
- افزایش سطح چربی خون
- کاهش وزن ناگهانی
- عوارض جانبی برخی از داروها، مانند متوترکسات، تاموکسیفن، آمیودورون و اسید والپروئیک
- عادت به مصرف آب یخ
- برخی از انواع عفونت ها، مانند هپاتیت C
- قرار گرفتن در معرض سموم خاص
علایم کبد چرب چیست؟
نام بیماری “کبد چرب” در منابع طب ایرانی تحت عنوان “سوءالقنیه” ذکر شده که میتواند شروعی بر بیماری استسقا یا سیروز کبدی باشد. کبد چرب در مراحل ابتدایی بدون علامت است ولی با آزمایش خون و بررسی افزایش آنزیم های کبدی مشخص می شود. اگر پزشک مورد غیر معمولی رامشاهده کند با استفاده از سونوگرافی و ام آر آی آسیب های احتمالی را مورد بررسی قرار می دهند و در مراحل بعدی با دستگاه فیبرواسکن کبد ودر صورت نیاز، از طریق نمونه برداری به تشخیص دقیق بیماری می پردازند.
در ادامه تعدادی از علائم کبد چرب را بخوانید و چنانچه تعدادی از نشانه های زیر را هم زمان در خود مشاهده می کنید، برای تشخیص و درمان کبد چرب به پزشک مراجعه فرمایید:
- زرد شدن بار روی زبان
- کاهش وزن و اشتها
- حالت تهوع
- ضعف عمومی
- سردرگمی، مشکل در تمرکز
- گیجی
- خونریزی راحت و سریع زخمها
- زرد بودن سفیدی چشم
- کک و مک و لک صورت
- طعم تلخ دهان در صبحگاه
- رفلاکس گوارشی (ترش کردن معده)
- عصبانیت و پرخاشگری، زود از کوره دررفتن
- درد مچ پا و پیچ خوردگیهای مکرر پا
- جوش صورت ، پشت کمر و روی بازوها
- ریزش موی شدید
- احساسی مانند راه رفتن مورچه روی نواحی مختلف بدن
- عادت ماهیانه با خونریزیهای شدید در خانمها
- درد در سمت راست شکم که به سمت بین دو کتف انتشار داشته باشد
- پرش پلک راست
- زرد شدن پیراهن در ناحیه زیر بغل و بدبو بودن عرق
- احساس سوزنسوزن شدن انتهای دست و پاها
اگر دو یا چند علامت زیر را در خود مشاهده می کنید سریعاً به پزشک مراجعه فرمایید
تاثیر کبد چرب بر ریزش مو
همانطور که در موارد بالا ذکر شد، کبد چرب می تواند علایم و تاثیرات زیادی روی بدن شما داشته باشد. یکی از تاثیرات این نارسایی، ریزش موی سر است که اتفاق چندان خوشایندی نیست اما می توان از آن جلوگیری کرد. همان گونه که گفتیم، کبد چرب علاوه بر ایجاد اختلال در سم زدایی بدن باعث کمبود ویتامین ها و مواد معدنی مختلف خواهد شد که همین مورد بر قسمت های مختلف بدن تاثیر خواهد داشت و افراد مبتلا گاهاً با ریزش مو مواجه می شوند. البته برای مقابله و کاهش تاثیر کبد چرب بر ریزش مو می توان از روش های درمانی زیر استفاده کرد تا شاهد رشد مجدد موها باشیم.
برای کاهش تاثیر کبد چرب بر ریزش مو باید چه کرد؟
برای کاهش تاثیر کبد چرب روی ریزش مو باید در سریعترین زمان ممکن به پزشک مراجعه کنید و با استفاده از راهکارهای قطعی به درمان این بیماری بپردازید.اما علاوه بر این میتوان اختلالات زمینهساز آن را كنترل كرد. ورزش روزانه، كاهش وزن و استفاده نکردن از روغن های اشباع و غذاهای چرب و پركالری و مصرف مرتب میوه و سبزیجات تنها راهحلهای اصلی برای درمان كبد چرب هستند. ویتامینهای دارای آنتیاكسیدان مانند ویتامین E میتواند به عنوان یک مکمل كمكی برای كبد چرب عمل كند ولی نمیتوان آن را بهعنوان درمان این بیماری تلقی كرد. حتی الامکان با مراجعه به متخصصا ن تغذیه به تهیه ی رژیم غذایی مناسب بپردازید و در کنار افزایش فعالیت های فیزیکی، نکات زیر را نیز رعایت کنید.
درمان کبد چرب
متاسفانه امروزه نارسایی کبد چرب بسیاری از افراد جامعه ما را درگیر كرده و روند گسترش آن رو به افزایش است و باید بدانید كه در حال حاضر هیچ درمان قطعی و هیچ دارویی برای درمان بیماری کبد چرب تأیید نشده است. روند تولید و آزمایش داروهای در دست بررسی برای درمان این بیماری مستلزم تحقیقات بیشتری است. در بسیاری از موارد، تغییرات سبک زندگی می تواند به درمان بیماری کبد چرب کمک کند. این بیماری مشکلی است که معمولا با مصرف الکل همراه است اما چیزی که در حال حاضر مورد توجه است بیماری کبد چرب غیر الکلی است که تفریبا از هر ۵ مورد، یک مورد پیشرفت کرده و وارد فاز التهابی بیماری کبد به نام استاتو هپاتیت می شود.
کبد چرب می تواند در چهار مرحله پیشرفت کند:
کبد چرب ساده: با تجمع چربی اضافی در کبد همراه است.
استئاتو هپاتیت: در این حالت ضمن تجمع چربی اضافی، التهاب کبدی نیز وجود دارد.
فیبروز: التهاب کبد موجب ایجاد زخم می شود.
سیروز: زخم کبد گسترش می یابد. سیروز وضعیت خطرناکی است که می تواند منجر به از کارافتادگی کبد شود و ممکن است برگشت ناپذیر باشد. به همین دلیل جلوگیری از پیشرفت آن در مراحل اولیه بسیار حائز اهمیت است.
تغذیه و رژیم درمانی در کبد چرب
به طور کلی با سبک زندگی مناسب و رژیم غذایی مطلوب می توان کبد چرب را درمان کرد و از پیشرفت آن جلوگیری به عمل آورد. تمهیدات تغذیه ای به طور خلاصه شامل موارد زیر است:
- میوه و سبزیجات کافی
- گیاهان پر فیبر مانند حبوبات و غلات کامل
- کاهش مصرف قند، نمک و چربی ترانس بالا (چربی اشباع شده)
- دوری از نوشیدنی های الکلی
نکته: رژیم کم کالری در کاهش وزن و کاهش خطر ابتلا به بیماری کبد چرب موثر است. اگر اضافه وزن دارید، باید وزن خود را کاهش دهید.
مواد غذایی که باید برای مقابله با کبد چرب مصرف کنید
- قهوه: آنزیم های غیر طبیعی کبد را کاهش می دهد.
- سبزیجات: از تجمع چربی ها در کبد جلوگیری می کند.
- ماهی: باعث کاهش التهاب می شود.
- جو دوسر: قند خون را پایین می آورد و انرژی کافی تامین می کند.
- گردو: چربی مفید و امگا-3 موجود در آن برای کارایی بهتر کبد مفید است.
- آووکادو: تجمع چربی در کبد را کاهش می دهد.
- موز: به دفع فلزات سنگین از بدن کمک می کند.
- تخمه آفتابگردان: خاصیت آنتی اکسیدانی دارد.
- روغن زیتون: برای کنترل وزن و کاهش کلسترول مفید است.
- سیر: برای کاهش وزن به بدن کمک می کند.
- چای سبز: جذب چربی را کاهش می دهد.
درمان گیاهی برای درمان کبد چرب
- دمنوش گل داوودی
این دمنوش دارای موادی است که از سلولهای کبد محافظت میکند و همچنین دارای خواص آنتیاکسیدانی است.
- دمنوش مریم گلی
به عنوان یک عامل ادرارآور طبیعی و محرک کبد و کلیهها قادر است فرایند دفع سموم از بدن را از طریق ادرار تسریع ببخشد. این وضعیت میتواند فشار را از روی دستگاه لنفاوی، و همچنین کلیهها و کبد کاهش دهد. به علاوه، این دمنوش با افزایش تعریق میتواند به سمزدایی از بدن از طریق پوست نیز کمک کند.
- سکنجبین عنصلی
سکنجبین عنصلی را که همان پیاز دشتی و پیاز موش است و عرب ها عنصل می گویند در سکنجبین می جوشانند و آبش را صاف می کنند و روزی یک الی دو قاشق غذاخوری هر 12 ساعت یکبار مصرف می کنند.
- عرق شاه تره، خارشتر، کاسنی
عرق گیاهی شاه تره، خارشتر و کاسنی از جمله داروهای گیاهی موثر در کنترل و درمان کبد چرب به شمار می آیند. این نوشیدنی های گیاهی از آنجا که طبعی سرد و تر دارند موجب کاهش میزان کلسترول خون می شوند و در عین حال به پاکسازی کبد و بدن از سموم و مواد زائد هم کمک می کنند.
- دمنوش جعفری
نوشیدن روزانه این دمنوش به شما کمک میکند که بدن خود را از سموم پاکسازی کنید. با نوشیدن دمنوش جعفری سموم گوناگون از خون و کبد و همینطور دستگاه گوارشتان خارج خواهد شد.
مواد غذایی که باید در کبد چرب از مصرف آن ها پرهیز کرد
- الکل
- مواد غذایی با شکر افزوده
- سرخ کردنی ها و مواد فراوری شده
- نمک
- نان سفید، برنج و ماکارونی
- گوشت قرمز
نکات مهم کبد چرب
- سن در این بیماری نقش ندارد و افراد در هر سنی میتوانند به کبد چرب مبتلا شوند.
- حتی کودکانی کم تحرک و پرخور نیز به کبد چرب مبتلا می شوند.
- کبد چرب در افرادی که اضافه وزن دارند، بیشتر دیده میشود.
- مبتلایان به این بیماری، بدن سست و لختی دارند و معمولاً رنگ پریده اند و پوست سفیدی دارند.
- خوردن غذای چرب و سنگین باعث احساس درد و سنگینی در قسمت راست و بالای شکم این افراد می شود.
- پوست مبتلایان به کبد چرب شادابی و طراوت ندارد و معمولا نوعی بدرنگی در پوست ایجاد میشود.
- سرد بودن بدن یکی دیگر از علائم ابتلا به کبد چرب است؛طوری که این افراد از گرمایی بودن شکایت دارند ولی در واقع با لمس بدن، سردی بدن کاملا احساس میشود.
- کم خوری یا پرخوری، به ویژه پرخوری می تواند با مشکل سوء هضم همراه باشد.